W dzisiejszych czasach zakup nieruchomości bardzo często wiąże się z koniecznością zaciągnięcia kredytu hipotecznego. Kluczowym elementem zabezpieczenia takiego zobowiązania finansowego jest hipoteka — prawo rzeczowe obciążające nieruchomość na rzecz wierzyciela, które w praktyce zapewnia bankowi pierwszeństwo w zaspokojeniu wierzytelności z nieruchomości w przypadku niewywiązania się dłużnika z umowy kredytowej. Proces wpisu hipoteki do księgi wieczystej jest niezbędnym krokiem w ustanowieniu tego zabezpieczenia, a jego prawidłowe przeprowadzenie stanowi gwarancję prawidłowości i bezpieczeństwa transakcji zarówno dla dłużnika, jak i dla wierzyciela. Chcesz wiedzieć, jak przebiega proces złożenia wniosku o wpis hipoteki do księgi wieczystej? Przeczytaj uważnie poniższy tekst.

Czym jest hipoteka i księga wieczysta?

Hipoteka jest ograniczonym prawem rzeczowym, które ustanawia się w celu skutecznego zabezpieczenia wierzytelności pochodzącej z konkretnego stosunku prawnego. Takie prawo uprawnia wierzyciela do zaspokojenia swoich roszczeń bezpośrednio z wartości mienia, niezależnie od tego, kto jest jego aktualnym właścicielem. Co istotne, ustanowienie hipoteki zapewnia wierzycielowi pierwszeństwo w zaspokojeniu wierzytelności przed innymi wierzycielami osobistymi właściciela danego mienia. Najczęściej o hipotece mówimy przy udzielaniu kredytu hipotecznego.

Księga wieczysta jest to publiczny i ogólnodostępny dokument, który odgrywa ważną rolę w procesie udzielania kredytu. Prowadzona jest przez właściwy sąd rejonowy, który przypisuje jej unikatowy numer. Znajdują się w niej informacje na temat danej nieruchomości, które możemy wykorzystać podczas podejmowania decyzji o zakupie mieszkania lub podejmowania decyzji o przyjęciu spadku z nieruchomości.

Jakie informacje znajdują się w księdze wieczystej?

Księga wieczysta dzieli się na cztery działy. Zawiera m.in.:

• informacje na temat właściciela nieruchomości,
• adres, numer działki, liczbę pomieszczeń oraz metraż nieruchomości,
• informacje nt. obciążeń nałożonych na nieruchomość i ich wysokość,
• informacje dotyczące hipoteki.

Jaki jest cel wpisu do księgi wieczystej?

Wpis hipoteki do księgi wieczystej nie tylko formalizuje zabezpieczenie kredytu, ale także stanowi ważne źródło informacji dla potencjalnych nabywców nieruchomości czy innych instytucji finansowych. Dzięki temu każda zainteresowana zakupem nieruchomości osoba może w łatwy sposób zweryfikować jej stan prawny. Ma to istotny wpływ na bezpieczeństwo i transparentność branży zajmującej się obrotem nieruchomościami. Aby zapewnić aktualność i prawidłowość danych odzwierciedlających stan prawny nieruchomości, konieczne jest dokonywanie wpisów do księgi wieczystej przy każdej zmianie, która na ten stan wpływa. Każda modyfikacja, tak jak nabycie własności, czy ustanowienie hipoteki, wymaga jej formalnego zarejestrowania poprzez odpowiedni wpis.

Jak przebiega proces wpisu hipoteki do księgi wieczystej?

Kredytobiorca może samodzielnie dokonać czynność wpisu hipoteki do księgi wieczystej nieruchomości. W tym celu konieczne jest wypełnienie i złożenie odpowiedniego formularza (KW – WPIS), który dostępny jest zarówno online na oficjalnej stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości, jak i fizycznie w budynkach sądowych. Osoba starająca się o wpis do księgi wieczystej ma możliwość złożenia wniosku bezpośrednio w sądzie wieczystoksięgowym lub wysłania go drogą pocztową. W niektórych przypadkach zgodnie z prawem obowiązek złożenia wniosku spoczywa na notariuszu, co ma miejsce m.in. przy aktach przeniesienia własności nieruchomości czy dokonaniu zmian w zakresie praw już wpisanych do księgi wieczystej, jak na przykład zmiana obciążeń czy zrzeczenie się określonych praw.

Konieczne jest dokładne i czytelne wypełnienie każdego pola formularza, najlepiej drukowanymi literami. W sytuacji, gdy pojawiają się trudności z poprawnym wypełnieniem dokumentu, warto skorzystać ze wzoru wniosku, który jest udostępniony na oficjalnych stronach internetowych urzędów państwowych. Korzystanie z tak przygotowanego szablonu ułatwia prawidłowe uzupełnienie wniosku, minimalizując ryzyko popełnienia błędów. W formularzu muszą się znaleźć informacje dotyczące wnioskodawcy oraz nieruchomości objętej wnioskiem taki jak numer księgi wieczystej lub adres nieruchomości. Ponadto do wniosku o wpis hipoteki do księgi wieczystej nieruchomości muszą być dołączone odpowiednie dokumenty, które będą stanowić podstawę wpisu do księgi wieczystej. Wymagane jest złożenie wniosku w dwóch kopiach.

Jakie dokumenty są wymagane przy składaniu wniosku o wpis hipoteki do księgi wieczystej?

Składając w sądzie wniosek o wpis hipoteki do księgi wieczystej, kredytobiorca musi mieć ze sobą następujące dokumenty:

• oświadczenia właściciela nieruchomości, który ustanawia hipotekę na rzecz banku,
• oświadczenie banku, który potwierdza ustanowienie hipoteki na nieruchomości,
• oświadczenie banku o udzieleniu kredytu hipotecznego.

Czy jeśli nieruchomość nie ma księgi wieczystej, możemy starać się o kredyt hipoteczny?

Zgodnie z przepisami prawa, szczególnie art. 67 Ustawy o księgach wieczystych i hipotece z 6 lipca 1982 roku, kluczowym warunkiem ustanowienia hipoteki jest dokonanie zgodnego z przepisami prawa wpisu w księdze wieczystej danej nieruchomości.

W sytuacji, gdy interesująca nas nieruchomość nie ma założonej księgi wieczystej, ubieganie się o kredyt hipoteczny nadal jest możliwe. Banki zazwyczaj zgadzają się na udzielenie kredytu pod warunkiem, że nabywca zobowiąże się do jak najszybszego założenia księgi wieczystej dla tej nieruchomości oraz wpisania do niej zabezpieczenia hipotecznego.

Aby przeprowadzić te działania, bank ustala określony czas, w którym nabywca musi dopełnić formalności. Do momentu spełnienia tego warunku, kredytobiorca musi pokryć koszty dodatkowego ubezpieczenia – tzw. ubezpieczenia pomostowego, które tymczasowo zabezpiecza kredyt, ale jednocześnie zwiększa całkowity koszt kredytowania.

Takie okoliczności najczęściej występują przy zakupie mieszkań bezpośrednio od dewelopera, gdzie możliwość założenia księgi wieczystej dla indywidualnego lokalu mieszkalnego pojawia się dopiero po ukończeniu całego procesu budowlanego, lub w przypadku nabywania nieruchomości spółdzielczych.

Wpis hipoteki do księgi wieczystej przez notariusza

Wpisu hipoteki do księgi wieczystej może dokonać również notariusz. Jeżeli kupujemy daną nieruchomość, notariusz w umowie sprzedaży nieruchomości zawiera oświadczenie o ustanowieniu hipoteki. Warto pamiętać, że w przypadku czynności cywilnoprawnych zawartych w formie aktu notarialnego na notariuszu ciąży obowiązek pobrania i odprowadzenia podatku PCC (podatek od czynności cywilnoprawnych) oraz złożenie stosownej deklaracji w Urzędzie Skarbowym.

Podsumowanie

Wpis hipoteki do księgi wieczystej jest publicznym potwierdzeniem zabezpieczenia kredytu, co zwiększa zaufanie w obrocie nieruchomościami i zapewnia ochronę praw własności. Proces wpisu hipoteki do księgi wieczystej wymaga dokładnego przestrzegania określonych przepisów oraz procedur. Kluczowe jest przygotowanie i zgromadzenie wszystkich niezbędnych dokumentów oraz precyzyjne wypełnienie wniosku. Ważne jest, aby pamiętać, że proces ten może być ułatwiony przez skorzystanie z usług notariusza, który nie tylko pomoże w przygotowaniu i złożeniu dokumentów, ale również może zająć się kwestiami podatkowymi.

Piotr Chełstowski
Absolwent studiów magisterskich na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. Po ukończeniu studiów pracował jako asystent notarialny w kilku warszawskich kancelariach notarialnych, a następnie odbył etatową aplikację notarialną przy Izbie Notarialnej w Warszawie. Obecnie prowadzi własną kancelarię notarialną w Warszawie.

Małżeńska umowa majątkowa potocznie nazywana intercyzą sporządzana jest w celu zmiany relacji finansowych łączących małżonków. W zależności od potrzeb możliwe jest skonstruowanie umowy ograniczającej lub rozszerzającej wspólność ustawową, a także wprowadzającą zupełną rozdzielność majątkową lub jej zmodyfikowaną wersję — rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków. Dokonywanie zmian w stosunkach finansowych między mężem a żoną jest korzystne w kilku przypadkach. Sporządzenie intercyzy niesie z sobą również pewne konsekwencje, o których musisz wiedzieć, zanim podpiszesz umowę. Chcesz dowiedzieć się, czym jest intercyza i kiedy warto ją podpisać? Przeczytaj poniższy tekst.

Czym jest intercyza?

Intercyza jest to umowa małżeńska majątkowa, która umożliwia regulację stosunków majątkowych między stronami. Może być podpisana jednakowo przed zawarciem małżeństwa, jak i w trakcie trwania małżeństwa. Umowa może być sporządzona, jeśli między stronami obowiązuje zgoda w kwestii podziału majątku. Zawarcie intercyzy powoduje ustanowienie rozdzielności majątkowej albo rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków. Możliwe jest również ograniczenie lub rozszerzenie wspólności majątkowej, która z mocy prawa powstaje między małżonkami w chwili zawarcia małżeństwa. Niezależnie jednak od rodzaju intercyzy, musi być obligatoryjnie sporządzona w formie aktu notarialnego.

Co wchodzi w skład majątku wspólnego małżonków?

Majątek nabyty przez męża i żonę w trakcie trwania małżeństwa, jeżeli nie ustalono inaczej, objęty jest wspólnością ustawową, do którego należą m.in.:

1. Dochody uzyskiwane przez każdego z małżonków za wykonywaną pracę,
2. Środki uzyskane z majątku osobistego każdego z małżonków,
3. Środki uzyskane z majątku wspólnego każdego z małżonków,
4. Pieniądze zgromadzone przez każdego z małżonków na koncie otwartego funduszu emerytalnego.

Z czego składa się majątek osobisty męża i żony?

Do majątku osobistego każdego z małżonków należą przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej, a także:

1. Prawa majątkowe nabyte w drodze dziedziczenia,
2. Prawa majątkowe wynikające z zapisu lub darowizny,
3. Prawa własności przemysłowej i prawa autorskie,
4. Przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody,
5. Prawa majątkowe przysługujące tylko jednemu małżonkowi,
6. Przedmioty majątkowe uzyskane w zamian za składniki majątku osobistego,
7. Przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków.

Kiedy korzystne jest sporządzenie intercyzy?

Podpisanie umowy, która wprowadza rozdzielność majątkową, jest opłacalne, jeśli chcemy zminimalizować ryzyko wynikające z prowadzenia przez jednego z małżonków działalności gospodarczej. Przykładowo, jeśli mąż prowadzi firmę, konsekwencją złych decyzji biznesowych może być zadłużenie pozostałych członków rodziny oraz utrata całości majątku. Z chwilą podpisania intercyzy majątek małżonka nieposiadającego firmy jest chroniony, co znaczy, że wierzyciele nie mogą domagać się od niego spłaty zobowiązań.

Rozdzielność majątkowa jest również dobrym rozwiązaniem na wypadek rozwodu. Jeśli mąż z żoną dojdą do wniosku, że nie chcą dłużej pozostawać w związku małżeńskim, podpisanie umowy majątkowej małżeńskiej znacznie skróci proces rozwodowy. Sąd podczas rozprawy nie będzie wtedy zobowiązany dzielić majątku wspólnego, dzięki czemu unikniemy niepotrzebnego stresu oraz przyspieszymy całe postępowanie sądowe. Intercyzę warto również podpisać, gdy jeden z małżonków przez swój tryb życia naraża majątek rodzinny na roztrwonienie.

Jakie są wady rozdzielności majątkowej?

Konsekwencją zniesienia wspólności ustawowej jest obniżenie zdolności kredytowej. Jeżeli któryś z małżonków będzie chciał zaciągnąć kredyt w banku, jego potencjalna maksymalna wysokość będzie niższa niż gdyby nie podpisywał intercyzy. W przypadku ustanowienia rozdzielności majątkowej małżonkowie tracą również możliwość wspólnego rozliczenia się i muszą składać oddzielne deklaracje podatkowe.

Intercyza małżeńska nie chroni przed długami powstałymi przed datą podpisania umowy majątkowej. Jeśli mąż lub żona mają zobowiązania, które powstały, zanim sporządzono stosowną umowę u notariusza, drugi małżonek odpowiada swoim majątkiem, tak jakby sporządzenie intercyzy nie miało miejsca. Ponadto wierzyciel może domagać się spłacenia zaciągniętego długu przez drugiego małżonka, jeśli ten w chwili powstania zobowiązania nie został poinformowany o podpisaniu intercyzy.

Jakie są rodzaje małżeńskiej umowy majątkowej?

Strony podpisując intercyzę, mogą zgodnie z własnymi preferencjami ukształtować panujące między sobą stosunki finansowe. Zgodną wolą małżonków można:

1. Ograniczyć wspólność ustawową,
2. Rozszerzyć wspólność ustawową,
3. Wprowadzić pełną rozdzielność majątkową,
4. Ustanowić rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków.

Ad 1 Ustawowa wspólność majątkowa może zostać ograniczona. Oznacza to, że wybrane składniki np. wynagrodzenie za pracę, które na skutek zawarcia małżeństwa powinny należeć do majątku wspólnego, będą od dnia podpisania intercyzy wchodzić w skład majątku osobistego. Jeżeli strony umowy zdecydują się podzielić między siebie wszystkie składniki majątku wspólnego mamy wtedy do czynienia z ustanowieniem całkowitej rozdzielności majątkowej.

Ad 2 Intercyzą można również rozszerzyć wspólność ustawową. Analogicznie jak w przypadku ograniczenia wspólności majątkowej małżonkowie mogą zdecydować, że z chwilą podpisania umowy składniki wchodzące w skład majątku osobistego każdego z małżonków traktowane będą jako część majątku wspólnego. Nie można jednak rozszerzyć wspólności majątkowej na wszystkie składniki majątku osobistego. Do praw majątkowych, które nie podlegają modyfikacji, zaliczamy m.in. prawa majątkowe niezbywalne czy prawa majątkowe wynikające z dziedziczenia.

Ad 3 Ustanowienie całkowitej rozdzielności majątkowej powoduje, że każdy małżonek ma do swojej dyspozycji jednakowo majątek uzyskany przed podpisaniem intercyzy, jak i po sporządzeniu umowy. Jeżeli intercyza wprowadzająca pełną rozdzielność majątkową została zawarta już w trakcie trwania małżeństwa majątek wspólny, który wypracowali małżonkowie, ulega podziałowi między nimi na równe części, chyba że strony ustalą inaczej.

Ad 4 Intercyza ustanawiająca rozdzielność z wyrównaniem dorobków jest podobna w swojej strukturze do całkowitej rozdzielności majątkowej. Strony podpisujące umowę nie posiadają majątku wspólnego oraz mogą samodzielnie rozporządzać swoim majątkiem osobistym. Jeśli umowa zostaje zawarta w trakcie trwania małżeństwa, małżonkowie dzielą się wspólnym majątkiem w częściach równych. Rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobków wyróżnia się tym, że w chwili ustania rozdzielności majątkowej np. wskutek rozwodu małżonek, którego dorobek jest mniejszy, ma prawo żądać wyrównania dorobków. Dorobkiem nazywamy wzrost wartości majątku po wstąpieniu w związek małżeński. Jeśli małżonek umrze, do wyrównania dorobków dochodzi między spadkobiercami a żyjącym małżonkiem.

Intercyza a kwestia dziedziczenia

Umowa majątkowa małżeńska zawarta przez męża i żonę nie ma znaczenia, jeśli chodzi o dziedziczenie ustawowe. W skutek podpisania intercyzy nie zmienia się kolejność ani krąg osób uprawnionych do spadku. Podobnie jest w przypadku dziedziczenia testamentowego — jeżeli któraś z uprawnionych osób zostanie pominięta przez spadkodawcę, może starać się o przysługującą jej z mocy prawa część majątku (tzw. zachowek). Chyba że spadkobierca został wydziedziczony, wtedy nie przysługuje jej prawo do zachowku.

Podsumowanie

Intercyza dla swej ważności musi być sporządzona w formie aktu notarialnego. Mogą ją podpisać jednakowo małżonkowie, jak i osoby zamierzające wejść w związek małżeński. Intercyza pozwala ograniczyć ryzyko związane z prowadzeniem przez jednego z małżonków działalności gospodarczej oraz wpływa na długość postępowania rozwodowego. W szczególnych przypadkach przewidzianych w ustawie możliwe jest sądowe ustanowienie rozdzielności majątkowej. Należy pamiętać, że podpisanie intercyzy uniemożliwia małżonkom wspólne rozliczanie się z fiskusem oraz zmniejsz zdolność kredytową męża i żony.

Piotr Chełstowski
Absolwent studiów magisterskich na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. Po ukończeniu studiów pracował jako asystent notarialny w kilku warszawskich kancelariach notarialnych, a następnie odbył etatową aplikację notarialną przy Izbie Notarialnej w Warszawie. Obecnie prowadzi własną kancelarię notarialną w Warszawie.

Z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia o rozwodzie automatycznie ustaje między małżonkami ustawowy ustrój majątkowy. Oznacza to, że rozwodnicy stają się w stopniu równym współwłaścicielami przedmiotów i praw majątkowych, które obejmowała wspólność ustawowa. Chcąc przeprowadzić definitywny podział majątku wspólnego, należy zastosować jedno z przewidzianych prawem rozwiązań. Wybór konkretnej ścieżki zależy od indywidualnej sytuacji małżonków. Co zaliczamy do majątku wspólnego małżonków? Jak przebiega podział majątku po rozwodzie? W jaki sposób podzielić majątek wspólny? Tego dowiesz się, czytając poniższy tekst.

Czym jest majątek wspólny małżonków?

Majątkiem wspólnym nazywamy ogół dóbr zgromadzonych przez męża i żonę w trakcie trwania małżeństwa. Oznacza to, że po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej przedmioty i prawa zaliczane do wspólności majątkowej podlegają podziałowi. Z chwilą zawarcia związku małżeńskiego, jeśli nie ustalono inaczej, między małżonkami powstaje z mocy prawa wspólność majątkowa, w skład której wchodzą m.in.:

• środki pochodzące z majątku osobistego oraz wspólnego męża i żony,
• dochody z pracy oraz z innej działalności zarobkowej męża i żony,
• środki finansowe zlokalizowane na indywidualnym koncie ZUS,
• przedsiębiorstwo lub gospodarstwo rolne,
• oszczędności znajdujące się na rachunku pracowniczego funduszu emerytalnego.

Kiedy wspólność majątkowa ustaje?

Powstała z chwilą zawarcia małżeństwa wspólność majątkowa wygasa, jeśli:

• nastąpiło rozwiązanie małżeństwa przez rozwód,
• ubezwłasnowolniono jednego z małżonków,
• orzeczono separację,
• sporządzono intercyzę,
• jeden z małżonków umrze.

Co wchodzi w skład majątku osobistego małżonków?

Mąż i żona posiadają majątek osobisty, który nie jest objęty wspólnością majątkową i nie podlega podziałowi. Należą do niego rzeczy i prawa majątkowe nabyte przez każdego z małżonków przed zawarciem małżeństwa lub nabyte w trakcie małżeństwa do majątku osobistego. Do majątku osobistego zalicza się m.in.:

• dobra majątkowe nabyte przez każdego z małżonków przed zawarciem małżeństwa,
• dobra majątkowe nabyte przez darowiznę lub dziedziczenie,
• rzeczy służące do zaspokajania indywidualnych potrzeb każdego z małżonków,
• prawa majątkowe i rzeczowe uzyskane w zamian za składniki majątku osobistego każdego z małżonków,
• dobra majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę.

Jak przebiega podział majątku po rozwodzie?

Małżonkowie, którzy zdecydowali się wziąć rozwód, powinni dokonać podziału majątku wspólnego. Mogą to zrobić na podstawie orzeczenia sądu lub umowy, która może być zawarta w dowolnej formie. Jeśli jednak w skład majątku wspólnego wchodzi nieruchomość, prawo użytkowania wieczystego gruntu lub spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu obligatoryjnie musi być zachowana forma aktu notarialnego.

Umowny podział majątku u notariusza jest rozwiązaniem, które pozwala uniknąć długotrwałego postępowania sądowego. W umowie o podział majątku wspólnego, którego składnikiem jest nieruchomość, należy określić wartość rynkową przedmiotu umowy oraz datę i warunki wydania przedmiotu będącego częścią umowy.

Wybór sposobu podziału majątku wspólnego uzależniony jest od wzajemnych relacji, jakie panują między byłymi małżonkami. Jeżeli między rozwodnikami panuje swego rodzaju konsensus co do podziału majątku zgromadzonego w trakcie trwania małżeństwa — umowne uregulowanie kwestii wspólnego majątku będzie korzystniejszym rozwiązaniem. Natomiast jeżeli małżonkowie nie są w stanie dojść do porozumienia, o podziale majątku decyduje sąd.

Sądowy podział majątku wspólnego małżonków

Jeżeli małżonkowie spierają się co do podziału posiadanego majątku każdy z małżonków, może zwrócić się z wnioskiem do właściwego sądu o podział majątku wspólnego. Sąd wydając orzeczenie o podziale majątku, uwzględnia rodzaj i wartość przedmiotów majątkowych wchodzących w skład majątku wspólnego, sposób ich nabycia oraz sytuację życiową rozwodników.

Sądowy podział majątku musi uwzględniać również sytuację rodzinną małżonków w szczególności potrzeby wynikające z faktu posiadania dzieci oraz stanu zdrowia każdego z małżonków. Sąd bierze pod uwagę także celowość podziału i jego następstwa dla majątku wspólnego.

Co powinien zawierać wniosek o podział majątku?

Strona, która zwraca się do sądu z wnioskiem o podział majątku wspólnego, powinna wskazać jakie konkretne składniki wchodzą w jego skład. Jeśli do składników majątku wspólnego zalicza się nieruchomość, dodatkowo należy przedstawić na to stosowne dowody np. odpis z księgi wieczystej.

Wymagane jest również, aby strona, która złożyła wniosek o podział majątku, zaproponowała składowe majątku wspólnego, które chce otrzymać. Ponadto we wniosku może znajdować się żądanie zwrotu nakładów poczynionych z majątku osobistego strony na majątek wspólny czy rozliczenie uregulowanych długów.

Gdzie przeprowadzić podział majątku wspólnego? 

Małżonkowie, którzy chcą podzielić majątek wspólny, mogą sporządzić stosowną umowę u notariusza lub zdecydować się na drogę sądową. Oba rozwiązania mają swoje wady i zalety. Osoby, które zdecydują się na wizytę w kancelarii notarialnej, muszą być zgodne co do podziału majątku wspólnego. Mogą również umową o podział majątku wspólnego objąć tylko jego część. Umowa przed notariuszem nie może być zawarta pod przymusem.

Postępowanie sądowe jest skomplikowane i może potrwać kilka lat, w szczególności, jeżeli strony posiadają duży majątek wspólny. Sąd musi ustalić, jakie dokładnie składniki majątkowe wchodzą w jego skład, a następnie oszacować ich całkowitą wartość co z reguły odbywa się przy pomocy biegłego sądowego. Jednocześnie należy pamiętać, iż sądowy podział majątku winien obejmować całość dóbr majątkowych małżonków i może być zainicjowany przez każdego z małżonków.

Nierówny podział majątku po rozwodzie

Co do zasady każdy z małżonków jest uprawniony do połowy wartości majątku wspólnego. Jednak sąd w wyniku zaistnienia pewnych okoliczności może przyznać jednej ze stron większy udział w majątku wspólnym. Kodeks rodzinny i opiekuńczy w artykule 43 przewiduje sytuację, w której sąd może ustalić nierówne udziały w majątku wspólnym małżonków.
Jeżeli jeden z małżonków w większym stopniu przyczynił się do powstania wspólnego dorobku oraz gdy współmałżonek, przeciwko któremu jest skierowane żądanie ustalenia nierównego udziału mimo posiadanych możliwości, nie partycypował w powstaniu majątku wspólnego — sąd może ustalić nierówny podział majątku wspólnego małżonków.
W doktrynie przyjmuje się, że nierównego podziału majątku wspólnego można żądać, gdy współmałżonek jest uzależniony od hazardu, alkoholu czy narkotyków. Innym równie ważnym czynnikiem, który powoduje nierówny podział majątku wspólnego, jest stopień przyczyniania się do wytworzenia majątku wspólnego.

Jak zawrzeć intercyzę?

W chwili uprawomocnienia się wyroku rozwodowego automatycznie ustaje wspólność majątkowa. Rozwód nie jest jednak jedynym sposobem ustanowienia rozdzielności majątkowej. Wspólność majątkową można znieść przed orzeczeniem rozwodu, a nawet jeszcze przed zawarciem małżeństwa.
Poprzez umowę intercyzy małżonkowie mogą wprowadzić ustrój rozdzielności majątkowej, w którym mąż i żona sami rozporządzają własnym majątkiem bez potrzeby uzyskania zgody współmałżonka. Jeśli intercyza zostaje podpisana po zawarciu małżeństwa, dotychczasowy wspólnie zgromadzony majątek staje się współwłasnością małżonków w częściach równych.

W jaki sposób podzielić majątek wspólny?

Jeżeli pomiędzy małżonkami została zniesiona wspólność majątkowa niezależnie czy to wskutek zawarcia stosownej umowy, czy też w wyniku prawomocnego orzeczenia sądowego należy proporcjonalnie do posiadanych przez małżonków udziałów podzielić wspólny dorobek. Istnieje kilka sposobów wyjścia ze współwłasności.
Najprostszym sposobem podziału majątku wspólnego małżonków jest jego spieniężenie, a następnie proporcjonalny podział uzyskanych środków między małżonków. Przedmioty majątkowe nabyte w trakcie małżeństwa można również podzielić w ten sposób, że jeden z małżonków otrzymuje na własność konkretny składnik majątku np. dom, lecz w zamian musi zapłacić współmałżonkowi połowę jego wartości.
Innym popularnym sposobem podziału majątku wspólnego jest przydzielenie każdemu z małżonków poszczególnych składników. W wyniku tego rozwiązania część rzeczy staje się wyłączną własnością męża, a część żony np. żona zostaje właścicielką domu jednorodzinnego, mąż z kolei mieszkania i samochodu.

Podsumowanie

Majątek wspólny można podzielić na podstawie umowy zawartej między małżonkami oraz wyroku właściwego sądu. Od indywidualnej sytuacji i osobistych preferencji małżonków zależy, które rozwiązanie wybiorą. Umowny podział majątku wspólnego jest bardziej komfortowym i szybszym rozwiązaniem. Natomiast droga sądowa jest zazwyczaj wybierana przez strony, które nie mogą porozumieć się w sprawie podziału majątku wspólnego.

Piotr Chełstowski
Absolwent studiów magisterskich na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. Po ukończeniu studiów pracował jako asystent notarialny w kilku warszawskich kancelariach notarialnych, a następnie odbył etatową aplikację notarialną przy Izbie Notarialnej w Warszawie. Obecnie prowadzi własną kancelarię notarialną w Warszawie.