Z chwilą zawarcia małżeństwa między małżonkami z mocy prawa powstaje „domyślny” ustrój majątkowy, w skład którego wchodzi majątek osobisty męża, majątek osobisty żony oraz wspólny majątek małżonków. Zgodną wolą małżonków możliwe jest jego zniesienie, ograniczenie lub rozszerzenie. Ustawodawca przewidział również w wyjątkowych przypadkach przymusowe ustanowienie ustroju majątku małżonków. Czym jest rozdzielność majątkowa? Jak ustanowić rozdzielność majątkową? Jakie są zalety rozdzielności majątkowej? Jakie są różnice między intercyzą a rozdzielnością majątkową? O tym dowiesz się, czytając poniższy tekst.

Czym jest wspólność majątkowa małżonków?

Jednym ze skutków podpisania aktu małżeństwa jest powstanie między kobietą a mężczyzną wspólności majątkowej. Od dnia zawarcia ślubu środki z wynagrodzenia, dochody z wynajmu mieszkania, dochody uzyskiwane z prowadzonej działalności gospodarczej czy środki zgromadzone na rachunkach otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków są wspólne. Nieistotne staje się, kto i ile zarabia, każdy z małżonków może dysponować zgromadzonym majątkiem w takim samym stopniu.

Co nie wchodzi do majątku wspólnego małżonków?

Z mocy ustawy wspólność majątkowa nie obejmuje:

  • przedmiotów majątkowych nabytych przed zawarciem małżeństwa;
  • przedmiotów majątkowych nabytych przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę;
  • przedmiotów majątkowych służących wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków;
  • rzeczy, uzyskanych z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków;
  • praw autorskich i praw pokrewnych.

Czym jest rozdzielność majątkowa?

Rozdzielczość majątkowa jest często stawiana na równi z intercyzą. Podczas gdy są to pojęcia znacząco się różniące. Za pomocą intercyzy możliwe jest zniesienie wspólności ustawowej, czyli wprowadzenie rozdzielności majątkowej, ale również ograniczenie i rozszerzenie wspólności majątkowej.

Ustanowienie rozdzielności majątkowej jest możliwe zarówno po, jak i jeszcze przed zawarciem związku małżeńskiego. Intercyza przedmałżeńska powoduje, że małżonkowie pomimo zawarcia związku małżeńskiego mają dwa odrębne majątki, a nie jeden wspólny.

Jak ustanowić rozdzielność majątkową?

Intercyza pozwala na ustanowienie rozdzielności majątkowej. Odpowiednią umowę majątkową małżeńską sporządzi notariusz na podstawie wcześniejszych ustaleń małżonków. Istotne jest to, aby intercyza była zawarta w formie aktu notarialnego. Jeśli mąż z żoną dojdą do porozumienia co do podziału majątku wspólnego i samodzielnie w domu spiszą odpowiednią umowę, będzie ona nieważna.

Natomiast umowa majątkowa małżeńska zawarta u notariusza jest zwolniona z podatku od spadku i darowizn oraz podatku od czynności cywilnoprawnych jednak konieczne będzie opłacenie taksy notarialnej w kancelarii u notariusza.

zbliżenie na prawnika, który podjął decyzję w sądzie

Przymusowa rozdzielność majątkowa

W przypadku, jeśli małżonkowie nie są zgodni co do zawarcia intercyzy, ustawodawca przewidział możliwość sądowego ustanowienia rozdzielności majątkowej. Zgodnie z artykułem 52 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego z ważnych powodów każde z nich może żądać ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej. Ustanowić przymusowy ustrój majątkowy może sąd rejonowy na wniosek jednego z małżonków, a także na żądanie wierzyciela jednego z małżonków, jeśli udowodni, że do spłacenia długu jest konieczny podział majątku wspólnego.

Rozdzielność majątkowa przed ślubem czy intercyza po ślubie?

Moment zawarcia intercyzy ustanawiającej rozdzielność majątkową nie jest bez znaczenia. Możliwe jest zarówno ustanowienie rozdzielność majątkowa po ślubie, jak i przed ślubem. Oba rozwiązania mają swoje plusy i minusy.

Rozdzielność majątkowa po ślubie

Niewątpliwą zaletą sporządzenia umowy znoszącą wspólność ustawową jest nieponoszenie odpowiedzialności za zobowiązania współmałżonka. W szczególności przydatne jest to, gdy jeden z małżonków prowadzi działalność gospodarczą, która jest zawsze obarczona ryzykiem. Jeśli biznes, który prowadzi współmałżonek, kumulowałby duże straty, majątek drugiego małżonka jest w pełni zabezpieczony.

Kolejną zaletą ustanowienia rozdzielności majątkowej jest uzyskanie przez każdego z małżonków pełnej niezależności finansowej. W momencie zawarcia małżeństwa powstaje wspólności ustawowa, która powoduje, że gdy jeden z małżonków chce wziąć kredyt hipoteczny lub sprzedać samochód musi najpierw uzyskać zgodę współmałżonka. Podpisanie intercyzy znosi powyższy obowiązek.

Jeśli małżonkowie podejmą decyzję o rozwodzie, może się on odbyć bez podziału majątku wspólnego, o ile podpisali wcześniej intercyzę. Umowa intercyzy musi jednak zawierać postanowienia o rozdzielności majątkowej, wtedy po rozwodzie każdy z małżonków zachowuje swoją część majątku osobistego.

Natomiast minusem uzyskania rozdzielności majątkowej w trakcie trwania małżeństwa jest to, że nie będzie już możliwe wspólne rozliczenie podatkowe małżonków tak korzystne w przypadku gdy zarobki jednego małżonka są znacznie większe niż drugiego.

Rozdzielność majątkowa przed ślubem

Zawarcie intercyzy przed ślubem powoduje, identycznie jak w przypadku ustanowienia rozdzielności po ślubie, powstanie swoistej suwerenności finansowej zarówno męża, jak i żony. Inaczej natomiast wyglądają kwestie finansowe.

Taksa notarialna w przypadku ustanowienia rozdzielności majątkowej zarówno przed jak i po ślubie wynosi 400 zł netto. Z kolei podpisując intercyzę po ślubie, należy również dokonać podziału majątku wspólnego małżonków. Koszt podziału majątku uzależniony jest od wartości majątku wspólnego.

Zobowiązania małżonków po ustanowieniu rozdzielności majątkowej

Jeśli małżonkowie przed ustanowieniem rozdzielności majątkowej zaciągnęli zobowiązanie np. kredyt hipoteczny, to w dalszym ciągu muszą spłacać razem to zobowiązanie tak, jakby wciąż mieli ustanowioną wspólnotę majątkową.

Rozdzielność majątkowa a zdolność kredytowa małżonków

Fakt ustanowienia rozdzielności może mieć wpływ na zdolność kredytową małżonków. Jeżeli mąż i żoną uzyskują duże dochody, a przy tym nie mają długów i przeterminowanych płatności, ich zdolność kredytowa jest znacznie wyższa niż w przypadku rozdzielności majątkowej.

Z drugiej strony, w sytuacji, gdy współmałżonek ma złą historię kredytową i jest bezrobotny, wspólne zaciągnięcie kredytu jest mało realne. Jednak mając orzeczoną rozdzielność majątkową, jeden z małżonków jest w stanie samodzielnie zaciągnąć zobowiązanie, gdyż bank bierze pod uwagę tylko jego zarobki.

Kiedy warto ustanowić rozdzielność majątkową?

Umowa ustanawiająca rozdzielność majątkową może być wykorzystana jako swoiste zabezpieczenie. W momencie, gdy jeden z małżonków podejmuje się prowadzić ryzykowną działalność gospodarczą oraz chce jednocześnie ustrzec własną rodzinę przed negatywnymi następstwami swoich decyzji, ustanowienie rozdzielności majątkowej będzie dobrym rozwiązaniem.

Ponadto małżeńska umowa majątkowa sprawdzi się w sytuacji, gdy jedno z małżonków ma skłonność do nadmiernego zadłużania się lub jest uzależnione od alkoholu czy narkotyków i nie mamy pewności, czy nie zadłuży rodziny.

Co warto jeszcze wiedzieć na temat intercyzy?

Intercyza to popularne określenie umowy majątkowej małżeńskiej, która jest zawierana pomiędzy małżonkami. Można ją podpisać przed lub po ślubie zawsze w formie aktu notarialnego.

Jednocześnie małżonek odpowiedzialny za rozpad małżeństwa nie może powołać się na przepisy o intercyzie i jest zobligowany do płacenia alimentów współmałżonkowi, którego sytuacja finansowa uległa pogorszeniu.

Po podpisaniu intercyzy nie zmienia się kolejność dziedziczenia. To znaczy, żyjący małżonek będzie dziedziczył po zmarłym współmałżonku dokładnie na takich samych zasadach jak bez rozdzielności majątkowej.

Podsumowanie

Jednym ze sposobów ustanowienia rozdzielności majątkowej między małżonkami jest sporządzenie intercyzy u notariusza. Konsekwencją podpisania umowy intercyzy jest brak wspólności majątkowej, która z mocy prawa obowiązuje małżonków po zawarciu małżeństwa. To, czy intercyza małżeńska jest odpowiednim rozwiązaniem prawnym, zależeć będzie od indywidualnych preferencji małżonków. Rozdzielność majątkowa jest szczególnie zalecana osobom prowadzącym działalność gospodarczą ze względu na ryzyko, jakie się z nią wiąże.

Piotr Chełstowski
Absolwent studiów magisterskich na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. Po ukończeniu studiów pracował jako asystent notarialny w kilku warszawskich kancelariach notarialnych, a następnie odbył etatową aplikację notarialną przy Izbie Notarialnej w Warszawie. Obecnie prowadzi własną kancelarię notarialną w Warszawie.

Potrzebujesz pomocy notariusza?

Rate this post
Call Now Button