Dział spadku – co to jest?
Pierwszym etapem zmierzającym do dokonania działu spadku jest stwierdzenie praw do spadku (poświadczenie dziedziczenia u notariusza lub stwierdzenie nabycia spadku w sądzie). Po dokonaniu tej czynności spadkobiercy stają się współwłaścicielami masy spadkowej w częściach ułamkowych. Nie zawsze takie rozwiązanie jest satysfakcjonujące, dlatego spadkobiercy decydują się na dokonanie działu spadku, czyli ustalenie między sobą faktycznego sposobu podziału rzeczy wchodzących w skład masy spadkowej.
Dział spadku polega na tym, że niektórzy spadkobiercy stają się wyłącznymi właścicielami określonych rzeczy ze spłatą lub bez spłaty pozostałych. Należy pamiętać jednak, że umowny dział spadku możliwy jest tylko gdy wszystkie strony wyrażają zgodną wolę co do sposobu podziału spadku.
Gdy każdy ze spadkobierców dojdzie do porozumienia, co do działu spadku, nie ma konieczności zwracania się z tą sprawą do sądu. Dział spadku można dokonać poprzez zawarcie pisemnej umowy. Jeśli w skład spadku wchodzi nieruchomość, do działu będzie potrzebne zawarcie umowy w formie aktu notarialnego.
Dział spadku – dane osobowe potrzebne do sporządzenia aktu notarialnego
– wszystkie imiona
– nazwisko
– imię ojca oraz imię matki
– PESEL
– data urodzenia oraz miejscowość
– stan cywilny (panna/kawaler, zamężna/żonaty, rozwiedziona/rozwiedziony, wdowa/wdowiec)
– adres zamieszkania
– adres do doręczeń jeżeli jest inny aniżeli adres zamieszkania
– rodzaj dokumentu tożsamości (dowód osobisty, paszport, karta pobytu, inne), jego numer i termin ważności
– obywatelstwo
– stopień pokrewieństwa/powinowactwa
Dział spadku – warunki umowy
- przedmiot działu
– wskazanie co jest przedmiotem działu spadku - wartość przedmiotu działu
– wskazanie wartości przedmiotu umowy oraz informacja o ewentualnych spłatach lub dopłatach
– podanie numeru konta bankowego na który mają zostać przelane pieniądze oraz wskazanie do kogo to konto należy
– W jakim terminie nastąpi płatność? Przed podpisaniem aktem? W dniu aktu po jego podpisaniu? W ciągu kilku dni od podpisania aktu? - warunki i data wydania przedmiotu umowy
– Kiedy nastąpi wydanie przedmiotu umowy? Przed podpisaniem aktu? W dniu aktu po jej podpisaniu? W ciągu kilku dni po podpisaniu umowy?
Wymagane dokumenty
- dla osób fizycznych: dokument tożsamości
- podstawa nabycia – czyli jeden z wymienionych dokumentów:
– prawomocne Postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku
– Akt poświadczenia dziedziczenia - zaświadczenie Naczelnika Urzędu Skarbowego stwierdzające, że podatek od spadków i darowizn został zapłacony lub że nabycie jest zwolnione od podatku albo że zobowiązanie podatkowe wygasło wskutek przedawnienia – w sytuacji, gdy nabycie nastąpiło w drodze spadku
- umowa kredytowa oraz oświadczenie banku o udzieleniu kredytu – w przypadku gdy nabycie jest finansowane ze środków pochodzących z kredytu bankowego
Wymagane dodatkowe dokumenty z rozróżnieniem przedmiotu umowy
W przypadku zawarcia umowy dotyczącej lokalu stanowiącego odrębną nieruchomość (z księgą wieczystą)
- numer księgi wieczystej
- aktualne zaświadczenie wydane przez administratora budynku o braku zaległości w opłatach
W przypadku zawarcia umowy dotyczącej spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu
- numer księgi wieczystej (o ile została założona)
- aktualne zaświadczenie wydane przez Spółdzielnię Mieszkaniową o przysługującym prawie do lokalu będącym przedmiotem umowy oraz o braku zaległości w opłatach
W przypadku zawarcia umowy dotyczącej nieruchomości gruntowej (działki)
- aktualny wypis z rejestru gruntów dla wszystkich działek znajdujących się w księdze wieczystej (organ wydający – Starostwo); jeżeli w wyniku zawarcia umowy nastąpi wydzielenie działki do nowej księgi wieczystej – aktualny wypis z rejestru gruntów dla wszystkich działek wraz z wyrysem z mapy ewidencyjnej
- jeżeli przedmiotem umowy jest nieruchomość (lub jej część), która uległa podziałowi/scaleniu geodezyjnemu, a podział ten nie został ujawniony w księdze wieczystej:
– ostateczna decyzja zatwierdzająca podział/scalenie nieruchomości
– wykaz zmian danych ewidencyjnych
– aktualny wypis z rejestru gruntów dla wszystkich działek wraz z wyrysem z mapy ewidencyjnej - aktualny wypis z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla działek lub zaświadczenie o braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (organ wydający – Urząd Gminy) lub ostateczna decyzja o warunkach zabudowy
- aktualne zaświadczenie z którego wynika że nieruchomość nie jest objęta uproszczonym planem urządzenia lasu lub decyzją, o której mowa w art. 19 ust. 3 ustawy o lasach (organ wydający – Starostwo)
jeżeli nieruchomość jest zabudowana:
– aktualny wypis z kartoteki budynków uwzględniający wszystkie budynki (organ wydający – Starostwo)
– aktualne zaświadczenie o braku osób zameldowanych w budynku znajdującym się na nieruchomości (organ wydający – Urząd Gminy)
Wypisy z rejestru gruntów oraz wyrysy z mapy ewidencyjnej powinny być opatrzone klauzulą o przeznaczeniu do dokonywania wpisu w księdze wieczystej.
Koszty
- Taksa notarialna ustalana indywidualnie
- Podatek od podatek od czynności cywilnoprawnych zostaje wyliczony zgodnie z ustawą o podatku od czynności cywilnoprawnych przy czym należy pamiętać, że powstaje on tylko w przypadku ustalenia spłat lub dopłat w umowie
- Opłata sądowa ustalana każdorazowo w odniesieniu do przedmiotowego stanu faktycznego na podstawie ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych
- Taksa notarialna za wypisy aktu wynosi 6 zł netto (7,38 zł brutto) za każdą rozpoczętą stronę
W razie jakichkolwiek pytań proszę o kontakt poprzez formularz kontaktowy lub bezpośrednio na adres e-mail kancelaria@pannotariusz.pl. Zapewniam wspracie na każdym etapie postępowania.
Sposoby podziału spadku
Istnieją trzy główne metody podziału spadku:
- Podział fizyczny – spadkobiercy otrzymują konkretne składniki majątku. Może on nastąpić z dopłatami (gdy ktoś otrzymuje więcej niż jego udział) lub bez dopłat.
- Przyznanie spadku jednemu lub kilku spadkobiercom – pozostali spadkobiercy mogą otrzymać spłaty pieniężne odpowiadające ich udziałom.
- Podział cywilny – majątek spadkowy zostaje sprzedany, a uzyskana kwota jest dzielona między spadkobierców zgodnie z przysługującymi udziałami.
Częściowy podział spadku
Możliwy jest również częściowy podział, gdy spadkobiercy decydują się podzielić wybrane składniki, pozostawiając resztę majątku we współwłasności. Przykładowo, jeśli są zgodni co do przyznania mieszkania jednemu z nich za odpowiednią spłatę, mogą podzielić ten składnik, nie czekając na porozumienie w sprawie reszty majątku.
Umowa o dział spadku – notariusz
Umowę o dział spadku można zawrzeć u notariusza tylko wtedy, gdy wszyscy spadkobiercy są zgodni co do podziału i mogą stawić się osobiście lub przez pełnomocnika. W razie braku porozumienia konieczne jest złożenie wniosku o dział spadku do sądu.
Strony umowy
Stronami umowy są wszyscy uprawnieni do spadku, w tym:
- Spadkobiercy lub ich następcy prawni (jeśli któryś z nich zmarł).
- Przedstawiciele ustawowi małoletnich spadkobierców, za zgodą sądu opiekuńczego.
- Nabywcy udziałów w spadku, jeśli doszło do ich sprzedaży.
Zakres umowy
Umowa obejmuje podział aktywów spadkowych, a odpowiedzialność za długi spadkowe regulują przepisy kodeksu cywilnego. Wewnętrzne ustalenia między spadkobiercami co do spłaty długów są ważne tylko między nimi i nie wpływają na przepisy prawa.
Formy podziału
- Podział fizyczny – przyznanie konkretnych składników majątku poszczególnym spadkobiercom.
- Przyznanie całego spadku jednemu lub kilku spadkobiercom – ze spłatami lub bez nich.
Możliwy jest również częściowy dział spadku, obejmujący wybrane składniki majątku.